Ogólnokrajowym aktem normatywnym regulującym zasady żeglugi na śródlądowych drogach wodnych jest ustawa z dnia 21 grudnia 2000 roku O Żegludze Śródlądowej (Dz.U. nr 5, poz.43 z 2001 r.) z późniejszymi zmianami. Aktem wykonawczym jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2003 r w sprawie przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych (Dz.U. nr 212, poz. 2027 z 2003 r.). Niezmiernie istotny jest fakt, że przepisy te, mimo że zostały stworzone dla śródlądowych dróg wodnych, czyli konkretnych akwenów wymienionych w przytaczanym powyżej rozporządzaniu, obowiązują także na obszarach i akwenach nie posiadających tego statusu. Zatem należy je stosować wszędzie tam, gdzie żeglujemy czy uprawiamy motorowodniactwo. A przypomnijmy, że tę formę turystyki możemy uprawiać wszędzie, gdzie nie jest to zabronione. Przepisy krajowe powstały między innymi w oparciu o zalecenia UE, tak więc są one w dużej mierze tożsame dla obszarów całej Europy. Przedmiotowe przepisy wprowadzają między innymi definicje statków, określają zasady ich poruszania, oznakowania, sygnały dźwiękowe itp. Na początek przyjrzyjmy się definicjom. Pragnę podkreślić, że w poniższym artykule nie przytaczam literalnych zapisów ustawy, ale formy uproszczone.
Statek – statek uprawiający żeglugę śródlądową, w tym mały statek i prom, a także urządzenie pływające i statek morski.
Statek o napędzie mechanicznym - statek wprowadzany w ruch przez mechaniczne urządzenie napędowe, z wyjątkiem statków, których mechaniczne urządzenie napędowe jest używane wyłącznie do małych przemieszczeń, w szczególności w portach lub miejscach załadunku i wyładunku, albo do zwiększenia sterowności statków podczas ich pchania lub holowania.
Skuter wodny – mały statek o napędzie mechanicznym, przystosowany do przewozu jednej lub więcej osób, przeznaczony do ślizgów lub wykonywania ewolucji na wodzie.
Statki o dużej prędkości – statki poruszające się z prędkością większą niż 40 km/h – powinny pozostawiać innym statkom akwen zapewniający im możliwość zachowania kursu oraz swobodę manewrowania. Statki o dużej prędkości nie mogą żądać, aby inne statki ustępowały im z drogi, a zamiar mijaniu lub wyprzedania powinny sygnalizować we właściwym czasie.
Statek żaglowy - statek poruszający się wyłącznie za pomocą żagli; statek poruszający się równocześnie za pomocą żagli i mechanicznego urządzenia napędowego uznawany jest za statek o napędzie mechanicznym.
Statek pasażerski - oznacza statek, który jest zbudowany lub przystosowany do przewozu więcej niż 12 pasażerów.
Mały statek - statek, którego długość kadłuba jest mniejsza niż 20 m; do małych statków nie zalicza się, niezależnie od ich wymiarów, statków dopuszczonych do przewozu więcej niż 12 pasażerów, promów oraz statków przystosowanych do prowadzenia zestawów holowanych, pchanych lub sprzężonych, o ile takie zestawy nie składają się z małych statków.
Statek zajęty połowem – statek łowiący sieciami, sznurami haczykowymi, włokami lub innymi narzędziami połowu, które ograniczają jego zdolność manewrową.
Urządzenie pływające - statek przeznaczony do wykonywania prac technicznych, utrzymywania szlaków żeglownych lub eksploatacji złóż, kruszyw, posiadający specjalne urządzenia mechaniczne, a w szczególności pogłębiarkę, kafar, dźwig pływający.
Obiekt pływający – konstrukcja pływająca przeznaczona nie do uprawiania żeglugi, ale do celów mieszkalnych, biurowych, gastronomicznych, hotelowych, warsztatowych, jako przystań, zakład kąpielowy albo dok.
Scalone materiały pływające – konstrukcje przystosowane do pływania, niebędące statkami lub obiektami pływającymi, a w szczególności: tratwy, sprzężone łodzie flisackie, pontony, beczki.
Prom - statek zakwalifikowany przez dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej jako prom i służący do przewozu osób i ładunków w poprzek drogi wodnej.
Zestaw holowany – formacja składająca się z jednego lub więcej statków holowanych przez jeden (lub więcej) statek o napędzie mechanicznym, zwany holownikiem.
Zestaw pchany - sztywno lub elastycznie połączona formacja, składająca się ze statków, z których przynajmniej jeden znajduje się przed statkiem o napędzie mechanicznym, zapewniającym poruszanie się zestawu, zwanym pchaczem.
Zestaw sprzężony - formacja składająca się ze statków połączonych burtami, z których żaden nie znajduje się przed statkiem o napędzie mechanicznym, prowadzącym formację.
Pomoc holownicza – pomoc w przemieszczaniu statku lub zestawu, udzielana przez statek lub statki o napędzie mechanicznym, znajdujące się czasowo z przodu tego statku lub zestawu.
Statek na postoju – statek stojący pośrednio lub bezpośrednio na kotwicy lub przymocowany do brzegu.
Statek w drodze – statek nie stojący pośrednio lub bezpośrednio na kotwicy, nieprzymocowany do brzegu i nieosiadły na mieliźnie: dla statków określenie „zatrzymać się” oznacza zatrzymanie w stosunku do lądu.
Port lub przystań – akwen i grunt oraz związana z nim infrastruktura, znajdująca się w granicach portu lub przystani
Port macierzysty - port lub przystań, którą armator wskazał jako miejsce stałego postoju statku.
Noc - okres między zachodem i wschodem słońca.
Dzień - okres między wschodem i zachodem słońca.
Stan przemęczenia - stan występujący w wyniku niewystarczającego odpoczynku lub choroby, wyrażający się w odstępstwach od norm powszechnie przyjętego zachowania i szybkości reakcji.
Stan intoksykacji - stan nietrzeźwości, pozostawania pod wpływem środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji.
Wypadek żeglugowy - zdarzenie związane z ruchem lub postojem statków, w związku z którym nastąpiło uszkodzenie ciała powodujące rozstrój zdrowia lub śmierć człowieka, uszkodzenie mienia znacznej wartości albo poważna awaria w rozumieniu przepisów Prawa ochrony środowiska.
Rejon śluzy lub pochylni – akweny, które - jeżeli nie są specjalnie oznakowane - znajdują się bezpośrednio powyżej i poniżej śluzy lub pochylni, aż do końca urządzeń cumowniczych.
Inspektor – uprawniony do wykonywania zadań inspekcyjnych pracownik UŻŚ.
Armator – właściciel statku lub osoba, która uzyskała tytuł prawny od właściciela do władania statkiem we własnym imieniu.
Kpt. Krzysztof Piwnicki
