Pogoda to nic innego jak stan atmosfery w konkretnym miejscu i czasie, w trochę szerszym ujęciu są to warunki meteorologiczne panujące na danym obszarze w ciągu pewnego czasu lub danej chwili. Nie należy mylić pogody z klimatem, ponieważ klimat to ogół zjawisk pogodowych na danym obszarze w okresie wieloletnim np. 30 lat lub dłuższym. Stan pogody określają składniki pogody, czyli po prostu fizyczne właściwości troposfery, do których zalicza się:
Ciśnienie atmosferyczne – to ciśnienie, jakie wywiera powietrze atmosferyczne na powierzchnię Ziemie i na wszystkie znajdujące się na niej ciała. Na podstawie średniej wielkości ciśnienia atmosferycznego na Ziemi na poziomie morza wprowadzono jednostkę ciśnienia – atmosferę.
1 atmosfera = 1013,25 hPa (hektopascali)
Od rozkładu ciśnienia atmosferycznego zależy poziomy ruch powietrza i związane z tym procesy (wiatr, powstawanie chmur i inne). Pomiarów ciśnienia atmosferycznego dokonuje się różnego rodzaju barometrami. Barometry mogą pokazywać ciśnienie w hPa (hektopaskalach) lub w mmHG (milimetrach słupa rtęci).
Wiatr – to poziomy ruch powietrza wywołany różnicą ciśnień oraz różnicą w ukształtowaniu powierzchni Ziemi. Termin wiatr jest używany w meteorologii prawie wyłącznie na określenie horyzontalnej składowej wiatru. Wiatr wieje z obszarów wyższego ciśnienia do obszarów niższego ciśnienia.
Kierunkiem wiatru nazywamy kierunek, z którego wieje wiatr, czyli wiatr wiejący z zachodu to wiatr zachodni. Prędkość wiatru, czyli jego siła podawana jest w:
- km/h
- m/s
- węzłach [w] – ang. Knots [kn]
1 węzeł = 1 Mm/h = 1852 m/h
Do określania siły wiatru służy skala Beauforta.
Temperatura powietrza – jest jednym z podstawowych elementów meteorologicznych, określający stan cieplny atmosfery. Temperatura powietrza podawana jest w stopach Celsjusza [⁰C], a w krajach anglosaskich w Farenheitach [⁰F].
Sposób przeliczania stopni Farenheita na Celsjusza:
t ⁰F = (1.8 x t ⁰C) + 32
Sposób przeliczania stopni Celsjusza na Farenheita:
t ⁰C = (5/9) x (t ⁰F - 32)
Pomiaru temperatury powietrza dokonuje się na wysokości 2 m nad gruntem za pomocą termometru, osłoniętego przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym w klatce meteorologicznej.
Wilgotność powietrza to zawartość pary wodnej w powietrzu. Charakteryzuje się ją na różne sposoby, najpopularniejsze to:
- Wilgotność bezwzględna – masa pary wodnej wyrażona w gramach zawarta w 1 m³ powietrza, rzadko wykorzystywana w meteorologii.
- Wilgotność względna – wyrażony w procentach stosunek ciśnienia cząstkowego pary wodnej zawartej w powietrzu do prężności pary wodnej nasyconej w tej samej temperaturze. Wilgotność względna jest wyrażana w procentach (%).
Do pomiaru wilgotności powietrza służą higrometry.
Widzialność
Widzialność meteorologiczna – to maksymalna odległość, z której obserwator rozróżnia czarny przedmiot widziany pod kątem 20°, w dzień, na tle nieba, w pobliżu linii widnokręgu.
Do określania stopnia widzialności służy specjalna skala widzialności.
| Stopie | Określenie słowne | Przyczyna obniżenia widzialności | Zasięg widzialności |
| 0 | widzialność bardzo zła | wyjątkowo gęsta mgła | 0 - 50 m |
| 1 | widzialność bardzo zła | gęsta mgła, bardzo gęsty śnieg | 50 m - 0,1 Mm |
| 2 | widzialność zła | umiarkowana mgła, gęsty śnieg, niezmiernie intensywny opad deszczu |
0.1 - 0.3 Mm |
| 3 | widzialność obniżona | umiarkowany śnieg, silny opad deszczu, zamglenie | 0,3 - 0,5 Mm |
| 4 | widzialność słaba | słaby śnieg, umiarkowany opad deszczu, gęsta mżawka, zamglenie |
0,5 - 1,0 Mm |
| 5 | widzialność słaba | słaby śnieg, umiarkowany opad deszczu, gęsta mżawka, zamglenie |
1,0 - 2,0 Mm |
| 6 | widzialność umiarkowna | słaby opad deszczu, mżawka, bardzo słaby śnieg, słabe zamglenie |
2,0 - 5,0 Mm |
| 7 | widzialność dobra | zazwyczaj bez opadów i zamgleń | 5 - 11 Mm |
| 8 | widzialność bardzo dobra | bez opadów | 11 - 28 Mm |
| 9 |
widzialność niezwykle dobra (doskonała) |
powietrze wyjątkowo przezroczyste, wystąpie nie refrakcji anomalnej (superrefrakcja) | > 28 Mm |
Chmura jest zbiorem bardzo małych kropelek wody lub kryształków lodu, lub też kropelek wody i kryształków lodu jednocześnie, zawieszonych w swobodnej atmosferze. Zbiór ten może zawierać również kropelki wody lub kryształki lodu o większych wymiarach oraz związki chemiczne i zanieczyszczenia, które występują w pyłach i dymach.
Wygląd chmury zależy zasadniczo od charakteru, wymiarów, liczby i przestrzennego rozkładu jej cząsteczek. Zależy też od natężenia i barwy światła padającego na chmurę oraz położenia obserwatora i źródła światła względem chmury.
Uwzględniając wysokość występowania, chmury podzielono na:
- niskie, 0 - 2 km,
- średnie, 2 - 7 km,
- wysokie, 5 - 13 km.
Opady atmosferyczne to opadające z chmur na powierzchnię Ziemi ciekłe lub stałe produkty kondensacji pary wodnej. Opady dzieli się na pionowe i poziome, nazywane też osadami atmosferycznymi. Do opadów pionowych zalicza się deszcz, mżawkę, śnieg, krupę śnieżną i grad. Do opadów poziomych (osadów atmosferycznych) zalicza się szadź, szron, gołoledź. Ze względu na czas trwania rozróżnia się:
- opady ciągłe – trwają nieprzerwanie przynajmniej przez godzinę poprzedzającą termin obserwacji. Opady ciągłe występują z chmur stratocumulus, altostratus, nimbostratus
- opady przelotne – charakteryzują się nagłym wystąpieniem i nagłym zanikiem, trwają krótko, a w okresach pomiędzy ich występowaniem pojawia się całkowicie bezchmurne niebo. Opady przelotne występują z chmur cumulus i cumulonimbus.
opady z przerwami – gdy niebo pozostaje całkowicie lub prawie całkowicie zachmurzone nawet wtedy, kiedy deszcz nie pada. Opady z przerwami występują z chmur stratocumulus i altostratus.
