Pierwsze potwierdzone informacje o tym, że na statkach używano dzwonów pochodzą z XIII wieku.Dzwony okrętowe wieszano na pokładzie rufowym. Ich głównym zadaniem  było wywołanie wachty i odmierzanie czasu. Na przełomie XV i XVI wieku dzwony okrętowe znajdują się na większości statków. Europejczycy zaczynają wyprawy na Ocean Atlantycki, Indyjski i Pacyfik. Żegluga w te obszary staje się możliwa dzięki starannym pomiarom czasu dla ustalenia długości geograficznej, oczywiście jak na tamte czasy. Równolegle z użyciem zegarów piaskowych zaczęto stosować uderzenia w dzwon. Uderzenia te były sprawdzeniem rzetelności w spełnianiu obowiązku prowadzonego przez cała dobę pomiaru czasu oraz umożliwiała członkom załogi na orientacje w czasie i sygnalizowała czas zmiany wacht. Dzwon okrętowy zaczęto wykorzystywać również, jako sygnał alarmowy, wezwanie załogi do nagłych manewrów, ułatwiał bezpieczną żeglugę w nocy czy we mgle, do gaszenia pożaru, również, jako ostrzeżenia np. pojawienia się branderów.

W XV–XVI wieku przesądni żeglarze wierzyli, że dźwięk dzwonów skutecznie odstrasza „potwory” i „demony”, które zamieszkują podwodny świat. Wiele morskich opowieści zawiera wątki związane z dzwonami okrętowymi. Mówią one o zatopionych statkach, które przypominają o sobie wydobywającymi się z toni dźwiękami dzwonów. Tych, którzy usłyszeli te dźwięki miała spotkać zła przygoda lub rychłe nieszczęście.

Na dawnych żaglowcach było zwykle więcej dzwonów niż jeden, niektóre miały nawet trzy lub cztery dzwony. Były zamontowane na stałe na pokładzie i na masztach. Jeden zwykle wisiał przy kole sterowym, dość często był to dzwon główny statku, drugi przy zejściówce do kubryku, trzeci, z reguły dość mały, był przy kabinie kapitana. Jeśli na maszcie był zawieszony dzwon, to służył głównie do przekazania informacji przez obserwatora na pokład o tym, że coś zostało zauważone z bocianiego gniazda lub z dziobu statku. Jedno uderzenie dzwonu oznaczało, że coś jest z prawej burty, dwa że z lewej burty, a trzy uderzenia – że na wprost.

Z biegiem lat zmieniały się funkcje, jakie spełniał dzwon okrętowy. Niektóre znikały, a na ich miejsce pojawiały się nowe. Dzwonem zaczęto sygnalizować rozpoczęcie alarmu bojowego, manewru odbijania statku czy przekazywanie sygnału z dziobu na rufę. W niektórych flotach dzwon wzywał na wieczorną modlitwę, na posiłek lub wydawanie grogu. Ponieważ w coraz większej liczbie flot dźwięk dzwonów był wykorzystywany, zaczęto je ujmować w regulaminach tych flot. W 1889 roku na konferencji w Waszyngtonie uchwalono Międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu. W przepisach tych znajduje się ustęp o używaniu dzwonów okrętowych w warunkach ograniczonej widoczności. Z obowiązku tego została zwolniona została Turcja, która ze względów religijnych może używać głosu bębnów zamiast dźwięku dzwonu. Przepisy definiują między innymi rozmiary dzwonów w zależności od wielkości statku, jakość dźwięku dzwonu, miejsca zawieszenie oraz zasady stosowania.
Jak widać rola dzwonu zmieniała się na przestrzeni wieków, a przecież na początku dzwon okrętowy służył tylko do zaznaczania upływającego czasu.